Phân tích rủi ro thị trường Tài sản tiền điện tử Đông Nam Á

Trong những năm gần đây, với việc Tài sản tiền điện tử ngày càng phổ biến trên toàn cầu, số lượng người dùng mã hóa ở khu vực Đông Nam Á đã tăng vọt. Để hiểu rõ hơn về đặc điểm dòng tiền trên chuỗi trong khu vực, các rủi ro tài chính tiềm ẩn và mối liên hệ với các hoạt động bất hợp pháp, chúng tôi đã tiến hành phân tích toàn diện 10.000 mẫu địa chỉ blockchain từ năm 2020 đến nay. Bằng cách theo dõi và đánh dấu các con đường dòng tiền rủi ro khác nhau, nghiên cứu phát hiện rằng mức độ rủi ro liên quan đến các mô hình lưu thông của Tài sản tiền điện tử vượt xa mong đợi. Báo cáo này không chỉ tiết lộ các rủi ro sử dụng Tài sản tiền điện tử ở Đông Nam Á mà còn thảo luận về các nguyên nhân đứng sau hiện tượng này từ cấp độ vĩ mô và đưa ra các đề xuất liên quan.

Tình hình thị trường tài sản tiền điện tử Đông Nam Á

Là một thị trường mới nổi, Đông Nam Á thể hiện những đặc điểm độc đáo về cấu trúc kinh tế, môi trường chính sách và hành vi người dùng:

1. Tăng trưởng người dùng nhanh chóng: Tỷ lệ dân số trẻ ở Đông Nam Á khá cao, cộng với việc phổ cập Internet di động, thúc đẩy số lượng người dùng tiền điện tử trong khu vực này tăng nhanh. Theo ước tính, khu vực này đã có hàng chục triệu người dùng tiền điện tử.

2. Nhu cầu thanh toán xuyên biên giới mạnh mẽ: Số lượng lao động xuyên biên giới ở khu vực Đông Nam Á rất lớn, tài sản tiền điện tử đã cung cấp cho họ một phương thức thanh toán xuyên biên giới tiện lợi, do đó đã được áp dụng rộng rãi.

3. Môi trường quản lý không đồng nhất: Các quốc gia Đông Nam Á có chính sách quản lý tiền điện tử rất khác nhau, một số quốc gia ủng hộ việc hợp pháp hóa Tài sản tiền điện tử, nhưng hầu hết các khu vực vẫn chưa hình thành khung quản lý rõ ràng, dẫn đến việc lưu thông vốn có một số rủi ro về tuân thủ.

Phân tích mẫu và phát hiện chính

1. Tình hình tự do lưu thông vốn

Trong số 10.000 địa chỉ blockchain được phân tích, khoảng 45,23% số tiền được lưu thông tự do trên chuỗi công cộng thông qua ví phi tập trung, cho thấy tính thanh khoản cao và đặc trưng phi tập trung. Tổng số tiền lưu thông tự do lên tới 1,484 triệu USD, cho thấy phương thức giao dịch phi tập trung đã trở thành xu hướng chủ đạo giữa người dùng ở Đông Nam Á.

2. Liên kết với các hoạt động bất hợp pháp

Nghiên cứu cho thấy, hơn 110 triệu USD đã trực tiếp chảy vào các địa chỉ liên quan đến hoạt động bất hợp pháp, chiếm hơn 12%. Theo dõi thêm dòng tiền của các địa chỉ còn lại cho thấy, thông qua giao dịch thứ cấp hoặc nhiều lần, một số địa chỉ cũng đã có liên hệ gián tiếp với hoạt động bất hợp pháp, khiến tỷ lệ địa chỉ có liên quan đến hoạt động bất hợp pháp tăng lên 16,82%. Điều này có nghĩa là, trong số hàng triệu người dùng tiền điện tử Đông Nam Á, có thể có hàng triệu người dùng có rủi ro liên quan đến giao dịch tiền với hoạt động bất hợp pháp, trực tiếp hoặc gián tiếp.

Phân tích dòng tiền và rủi ro từ hoạt động bất hợp pháp

1. Phân loại địa chỉ hoạt động bất hợp pháp

Chúng tôi sẽ phân loại các địa chỉ có liên quan chặt chẽ đến các hoạt động bất hợp pháp thành 3 loại lớn và 44 loại nhỏ, các loại rủi ro cao liên quan chủ yếu bao gồm:

• Dịch vụ trộn coin: chủ yếu được sử dụng để ẩn danh dòng tiền
• Tiệm tiền ngầm: Dùng để điều phối và rửa tiền bất hợp pháp xuyên biên giới
• Nền tảng lừa đảo: liên quan đến đầu tư giả, trò lừa đảo Ponzi, v.v.

Trong số các loại địa chỉ rủi ro cao này, có liên quan đến hơn 240 thực thể hoạt động bất hợp pháp cụ thể.

2. Hiện tượng dòng tiền rủi ro cao

Nghiên cứu cho thấy, một số loại dòng tiền cụ thể là đặc biệt đáng chú ý:

• Có hơn 10 triệu USD tiền quỹ chảy trực tiếp vào địa chỉ liên quan đến các ngân hàng ngầm, và số lượng giao dịch tích lũy lên đến hàng nghìn lần.
• Khoảng 11 triệu đô la Mỹ đã được chuyển vào các nền tảng cá cược trực tuyến.
• Hơn 22 triệu đô la đã được chuyển vào nền tảng lừa đảo.

Dòng tiền như vậy tiết lộ sự phức tạp và tính ẩn giấu của các hoạt động bất hợp pháp, đặc biệt là dưới sự ẩn danh và đặc điểm xuyên biên giới của tài sản tiền điện tử, các đối tượng xấu có thể thường xuyên thực hiện các hoạt động chuyển tiền bất hợp pháp và rửa tiền.

Tình hình dòng tiền vào của các nền tảng bị trừng phạt

1. Tỷ lệ dòng tiền vào của các nền tảng bị trừng phạt

Khoảng 53,49% số tiền liên quan trực tiếp đến các hoạt động bất hợp pháp đã chảy vào các nền tảng bị trừng phạt, số lần giao dịch liên quan thậm chí gấp đôi so với số tiền chảy vào các ngân hàng ngầm, tổng giá trị vượt quá 55 triệu USD, cho thấy các nền tảng bị trừng phạt vẫn là nơi tiếp nhận chính của quỹ rủi ro cao.

2. Phân tích trường hợp: Một công cụ trộn coin

Là một công cụ trộn coin thường được sử dụng, một nền tảng đã nhận được hơn 54 triệu USD trong nghiên cứu này, chiếm 97,84% tổng lượng tiền vào của tất cả các nền tảng bị trừng phạt. Tuy nhiên, kể từ khi Bộ Tài chính Mỹ đưa nó vào danh sách thực thể bị trừng phạt vào tháng 8 năm 2022, khối lượng giao dịch của nó đã giảm rõ rệt, cho thấy hiệu quả kiềm chế dòng tiền của các biện pháp trừng phạt.

Phân tích rủi ro vĩ mô và thảo luận về nguyên nhân

1. Tài sản tiền điện tử tính ẩn danh và tính thanh khoản cao: Tính ẩn danh của tài sản tiền điện tử khiến cho việc theo dõi dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi trở nên khó khăn. Ngay cả khi có các phương tiện kỹ thuật đánh dấu địa chỉ rủi ro, tiền vẫn có thể được che giấu dòng chảy thông qua các phương pháp như trộn coin, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động rửa tiền.

2. Thiếu hệ thống quản lý ở khu vực Đông Nam Á: Các biện pháp quản lý tài sản tiền điện tử của các quốc gia Đông Nam Á vẫn chưa hoàn thiện, dẫn đến việc tăng nguy cơ dòng tiền xuyên biên giới. Một số khu vực vẫn giữ thái độ chờ đợi đối với tài sản tiền điện tử, chưa áp dụng các biện pháp quản lý tích cực, tạo điều kiện cho dòng tiền của các hoạt động bất hợp pháp.

3. Môi trường kinh tế xã hội: Một số quốc gia ở Đông Nam Á có mức độ phát triển kinh tế khá thấp, chênh lệch giàu nghèo lớn, dẫn đến việc nhiều phần tử bất hợp pháp chọn nơi đây làm căn cứ, chủ yếu thu hút người nước ngoài tham gia.

4. Khó khăn trong việc quản lý về mặt kỹ thuật: Các sàn giao dịch tài sản tiền điện tử, nhà cung cấp dịch vụ ví và nền tảng phi tập trung thường gặp khó khăn trong việc theo dõi và điều tra rủi ro liên quan đến giao dịch do những hạn chế về công nghệ và cấu trúc. Nền tảng phi tập trung đặc biệt thiếu khả năng kiểm soát trực tiếp dữ liệu giao dịch, không thể nhận diện kịp thời các hành vi xấu hoặc rủi ro rửa tiền. Mặc dù một số nền tảng tập trung cố gắng tăng cường giám sát thông qua các biện pháp KYC và AML, nhưng giao dịch xuyên chuỗi và công nghệ ẩn danh vẫn làm cho việc theo dõi dòng tiền trở nên phức tạp, gia tăng rủi ro an ninh.

Kết luận và khuyến nghị

Phân tích dòng tiền trên chuỗi ở khu vực Đông Nam Á cho thấy có rủi ro về an ninh cao trong việc sử dụng tài sản tiền điện tử ở khu vực này. Để giảm thiểu hiệu quả rủi ro dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi, chúng tôi đề xuất thực hiện các biện pháp sau:

1. Tăng cường cơ chế quản lý: Các chính phủ nên xây dựng và thực hiện chính sách quản lý Tài sản tiền điện tử hoàn chỉnh, phối hợp quốc tế để chống lại các hoạt động tài chính bất hợp pháp trên chuỗi, và căn cứ vào tình hình từng quốc gia, ban hành khung quản lý tiền ảo rõ ràng.

2. Nâng cao khả năng nhận diện rủi ro của người dùng: Tăng cường giáo dục chống lừa đảo cho người dùng bình thường, giúp họ hiểu về rủi ro trên chuỗi, tăng cường khả năng nhận diện và ý thức phòng ngừa đối với các hoạt động tài chính bất hợp pháp.

3. Thúc đẩy đổi mới công nghệ: Tích cực nghiên cứu phát triển và ứng dụng công nghệ theo dõi trên chuỗi và chống rửa tiền, thông qua phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và các phương thức công nghệ khác để xác định và ngăn chặn chính xác các dòng tiền có rủi ro cao.

4. Thiết lập cơ chế phối hợp đa phương: Khuyến khích các sàn giao dịch tài sản tiền điện tử, nhà cung cấp dịch vụ ví và các tổ chức liên quan tại khu vực Đông Nam Á cùng hợp tác, tăng cường chia sẻ thông tin và phối hợp phòng ngừa rủi ro, nâng cao hệ số an toàn trên chuỗi.

Đông Nam Á là một trong những khu vực có tiềm năng phát triển Tài sản tiền điện tử nhất, nhưng trong tương lai vẫn phải đối mặt với thách thức về rủi ro dòng tiền. Chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư vào nguồn lực và công nghệ, hợp tác với các bên liên quan, nhằm xây dựng một hệ sinh thái Tài sản tiền điện tử an toàn, minh bạch và tuân thủ quy định. Thông qua việc tăng cường quản lý, nâng cao nhận thức về an toàn của người dùng, thúc đẩy đổi mới công nghệ, chúng tôi hy vọng có thể từng bước giảm thiểu dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế số ở Đông Nam Á.