Cơn sốt TON đã hạ nhiệt nhưng những động thái lớn vẫn không ngừng: Là bong bóng đã vỡ, hay siêu cổng đang được tích lũy?

Giới thiệu

Vào quý 3 năm 2024, blockchain TON nhờ vào lượng truy cập từ Telegram, trò chơi Tap-to-Earn đã bùng nổ nhanh chóng, thu hút hàng trăm triệu người dùng, tạo ra một kỳ tích tăng trưởng trên chuỗi. Đồng thời, nhiều dự án trong hệ sinh thái TON tổ chức TGE cũng đã tạo ra hiệu ứng tài sản mạnh mẽ, khiến "TON/Telegram" trở thành trung tâm câu chuyện nóng nhất trong Web3.

Tuy nhiên, sau cơn sốt, TON đang bước vào một giai đoạn hạ nhiệt đáng báo động. Giống như những câu chuyện Web3 trong quá khứ, sau bong bóng liệu có phải là sự lắng đọng, hay trở về con số không? Là tạm dừng lưu lượng, hay giá trị vẫn chưa chuyển đổi? Tại thời điểm này, chúng tôi hy vọng sẽ đánh giá lại liệu TON có tiềm năng lâu dài để trở thành 'cổng siêu trên chuỗi' hay không, thông qua dữ liệu chi tiết, lộ trình tiến hóa hệ sinh thái và bố trí công nghệ.

Một, Sau sự bùng nổ Tap-to-Earn: Nhiệt độ của TON giảm và dữ liệu giảm xuống

Theo thông tin từ trang web chính thức của TON, TON là một internet mở phi tập trung, nhằm mục đích thu hút 500 triệu người tham gia vào chuỗi, được xây dựng bằng công nghệ do cộng đồng phát triển thông qua Telegram. Dựa vào nền tảng mạng xã hội Web2 với gần 1 tỷ người dùng là Telegram, TON thực sự có tiềm năng để đạt được mục tiêu thu hút 500 triệu người vào thế giới chuỗi, và đã đạt được thành công lớn vào năm 2024:

1. Toncoin có giá trị thị trường cao nhất超过$25B, đứng trong top 10 về giá trị thị trường tài sản mã hóa;
2. Tap to earn小游戏Hamster Kombat官方披露吸引超过3亿用户；
3. Số địa chỉ mới cao nhất trong ngày của TON Blockchain đạt 700k+, số địa chỉ hoạt động hàng ngày vượt quá 1.657M;
4. Nhiều tài sản trò chơi nhỏ trên Telegram có giá trị thị trường vượt qua $500M, TVL DeFi trên chuỗi vào năm 2024 tăng vọt cao nhất vượt quá 5,500%......

Những kỳ tích kép về lưu lượng và tài sản đã khiến TON trở thành một trong những điểm nổi bật tuyệt đối của câu chuyện Web3 năm 2024. Tuy nhiên, giống như những cơn sốt Web3 trước đây, sự bùng nổ ngắn hạn thường đi kèm với sự sụt giảm dữ liệu. Hệ sinh thái TON hiện cũng đang trải qua một "giai đoạn làm nguội câu chuyện" tạm thời: như biểu đồ 1 cho thấy, bất kể là số ví mới hàng ngày, địa chỉ hoạt động, hay TVL và khối lượng giao dịch của DEX cốt lõi, đều giảm rõ rệt so với đỉnh cao. Mặc dù trong thời gian này đã xuất hiện một số đỉnh tạm thời, nhưng hầu hết đều là sự phục hồi tạm thời do các dự án cụ thể thúc đẩy; từ xu hướng cả năm, nhiều chỉ số đã trở lại mức trước khi câu chuyện được khởi động.

Tuy nhiên, không hoàn toàn là tín hiệu bi quan. Số lượng Jetton Wallet vẫn đang tăng lên ổn định, cho thấy việc tích lũy người dùng cơ sở vẫn đang tiếp tục, chỉ là tốc độ tăng trưởng rõ rệt chậm lại. Đồng thời, số lượng NFT được đúc cũng duy trì sự tăng trưởng, cho thấy hệ sinh thái ứng dụng trên chuỗi vẫn đang được tiếp tục thúc đẩy.

Mặt khác, từ góc độ xu hướng từ khóa trên Google Trends, độ phổ biến tìm kiếm tổng thể của TON cũng đang dần giảm, đặc biệt là sự quan tâm đến chính hệ sinh thái đã giảm rõ rệt, trong khi đó, sự chú ý của thị trường đối với giá Token vẫn mạnh hơn.

Tuy nhiên, sự suy giảm dữ liệu không nhất thiết có nghĩa là sự kết thúc của câu chuyện. Những ví dụ tương tự không hiếm: Bitcoin đã từng bị quá tải trên chuỗi do cơn sốt ký tự, nhưng cuối cùng hoạt động đã giảm về mức ổn định tương đối; Solana và Base sau khi trải qua sự giảm một nửa dữ liệu, cùng với việc tối ưu hóa công nghệ và thúc đẩy hệ sinh thái, đã thu hút lại người dùng và đạt mức cao mới.

TON có khả năng hoàn thành một sự chuyển đổi sâu sắc từ lưu lượng sang giá trị sau khi cơn sốt đi qua không? Đây là một sự tạm lắng ngắn hạn hay cuối cùng sẽ trở thành "di tích câu chuyện"? Câu trả lời cuối cùng sẽ được quyết định bởi hành động. Trong nội dung tiếp theo, chúng ta sẽ cùng nhau phân tích những thay đổi đang diễn ra một cách âm thầm của TON trong "thời gian rút lui" từ các khía cạnh chiến lược tổ chức, xây dựng hệ sinh thái, nâng cấp công nghệ và chuyển đổi câu chuyện.

Hai, động thái lớn thường xuyên xảy ra: Thay đổi lãnh đạo đội ngũ, tuân thủ và thị trường mới, phát triển cơ sở hạ tầng lớn.

Kể từ khi ra mắt trên một nền tảng giao dịch vào tháng 8 năm 2024, câu chuyện về TON đã bước vào một giai đoạn mới. Bề ngoài có vẻ như độ nóng đã giảm, nhưng thực tế lại là thời kỳ tăng tốc: bao gồm tái cấu trúc đội ngũ, khám phá tuân thủ quy định, gắn bó sâu sắc với Telegram, mở rộng công nghệ, cũng như khuyến khích các nhà phát triển và đầu tư vốn cho thị trường toàn cầu.

2.1 Thay đổi lãnh đạo và tăng cường tuân thủ: Đường dẫn đến việc chính thức hóa TON

Vào đầu năm 2025, sự điều chỉnh nhân sự của Quỹ TON đã phát đi một tín hiệu rõ ràng: toàn cầu hóa và tuân thủ sẽ trở thành hướng chiến lược cốt lõi trong những năm tới.

Vào ngày 15 tháng 1, thành viên hội đồng quản trị cũ, người sáng lập Kingsway Capital Manuel Stotz đã được bổ nhiệm làm tổng thống mới của Quỹ TON. Kingsway là một tổ chức đầu tư lâu đời quản lý hàng tỷ đô la tài sản cho các nhà đầu tư Mỹ, hồ sơ của Stotz mang đến một tín hiệu "thị trường vốn truyền thống" mạnh mẽ cho TON. Theo thông báo chính thức, ông sẽ hợp tác với tổng thống cũ, hiện là thành viên hội đồng quản trị Steve Yun để thúc đẩy sự mở rộng quốc tế của TON, tập trung vào thị trường Mỹ------ một khu vực đầy năng động nhưng tuân thủ cao, được coi là một vùng đất quan trọng trong chiến lược của TON.

Vào ngày 24 tháng 4, Quỹ TON đã bổ nhiệm Maximilian Crown, đồng sáng lập của MoonPay, làm Giám đốc điều hành. MoonPay là công ty cơ sở hạ tầng thanh toán tiền điện tử hàng đầu thế giới, đã取得 giấy phép tuân thủ tại nhiều khu vực pháp lý như Hoa Kỳ, Úc, Hà Lan, v.v. Crown có kinh nghiệm phong phú trong vận hành toàn cầu và khả năng xử lý tuân thủ, việc ông nhậm chức được xem là một bước đi biểu tượng cho việc TON chính thức đón nhận sự quản lý và tiến tới dòng chính toàn cầu.

Cần lưu ý rằng, người sáng lập Telegram và là người tiên phong trong việc thúc đẩy blockchain TON, Pavel Durov, đã từng bị giam giữ vào tháng 8 năm 2024 do Telegram bị cáo buộc vi phạm quy định quản lý, và phải đến tháng 3 năm 2025 mới trở lại với công chúng. Mặc dù sự kiện này vẫn chưa có kết luận, nhưng thời điểm này trùng hợp cao với sự điều chỉnh chiến lược của quỹ TON, có thể gián tiếp thúc đẩy đội ngũ chú trọng hơn đến các vấn đề quản lý, nhằm dọn đường cho việc triển khai toàn cầu trong tương lai.

Gần đây, Quỹ TON đang tích cực giao tiếp với các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ. Theo báo cáo hệ sinh thái TON, ví tự quản lý TON dự kiến sẽ ra mắt tại Hoa Kỳ vào quý 2 năm 2025. Vào tháng 3 năm 2025, Quỹ TON tiết lộ rằng các công ty đầu tư mạo hiểm của Hoa Kỳ như Sequoia Capital, Ribbit, Benchmark đang nắm giữ hơn 400 triệu đô la Toncoin. Điều này cũng có thể được coi là bằng chứng quan trọng cho sự chuyển mình của TON theo hướng tuân thủ và toàn cầu hóa.

Từ việc phân bố người dùng Telegram trên toàn cầu, nếu TON muốn chuyển đổi thành người dùng Web3, phải đáp ứng các yêu cầu quy định về tài sản tiền điện tử của các quốc gia. Nếu không, không chỉ khó khăn trong việc triển khai ứng dụng tại các thị trường trọng điểm mà còn có thể gây ra rủi ro tiềm ẩn về pháp lý và kinh doanh cho Telegram.

Thực tế, sự mở rộng toàn cầu của TON đã sớm được khởi động. Từ tháng 11 năm 2023, TON đã bắt đầu triển khai theo từng giai đoạn ở một số quốc gia châu Phi, sau đó mở rộng sang nhiều thị trường ở Trung Đông, châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương, tạo điều kiện cho sự tuân thủ toàn cầu trong tương lai.

2.2 TON × Telegram：tích hợp sâu, liên kết cổng sinh thái

Vào tháng 1 năm 2025, Telegram chính thức chỉ định TON là cơ sở hạ tầng blockchain duy nhất cho hệ sinh thái ứng dụng mini đang phát triển của Telegram, với cốt lõi là sử dụng giao thức TON Connect để kết nối liền mạch các ứng dụng mini của Telegram với ví blockchain, từ đó đơn giản hóa việc người dùng tương tác với các ứng dụng phi tập trung trong ứng dụng nhắn tin. Giao thức độc quyền này đã giúp TON thiết lập vị thế là lớp blockchain thực tế cho gần 1 tỷ người dùng của Telegram. Điều này khiến TON có triển vọng trở thành phương tiện cho "Web3 phiên bản WeChat Pay", tận dụng tối đa hiệu ứng mạng lưới khổng lồ của Telegram.

Trong hệ thống thanh toán, Telegram cam kết chấp nhận độc quyền Toncoin như một loại tiền tệ thanh toán không hợp pháp trong hệ sinh thái của mình, áp dụng cho các tình huống bao gồm Telegram Stars, thành viên Premium, hệ thống quảng cáo và dịch vụ cổng thanh toán. Các nhà phát triển và người điều hành kênh có thể trực tiếp nhận thu nhập qua Toncoin, thiết lập ban đầu hệ thống thanh toán nội bộ và phân phối thu nhập dựa trên Toncoin.

Trong khi đó, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán RedotPay đã hỗ trợ Toncoin và USDt, đồng thời kết nối với các phương thức thanh toán phổ biến như Apple Pay, Google Pay, Alipay, có thể sử dụng tại hơn 130 triệu cửa hàng offline trên toàn cầu, mở rộng khả năng thanh toán của TON trong thế giới thực.

Ví TON Space cũng đã ra mắt việc sử dụng Telegram Stars để thanh toán phí giao dịch gần đây, điều này thực sự cũng là một giải pháp "trừu tượng" trong lĩnh vực tiền điện tử, cho phép người dùng hoàn thành giao dịch mà không cần hiểu các thao tác phức tạp trên chuỗi, cách này khác với các giải pháp trừu tượng truyền thống, không chỉ dựa vào lưu lượng truy cập lớn, mà còn đồng thời thúc đẩy việc chuyển đổi ứng dụng trên chuỗi sang "sinh hoạt" và "bình thường hóa". Theo kế hoạch chính thức, bắt đầu từ quý 2 năm 2025, người dùng tại Mỹ sẽ có thể trực tiếp trải nghiệm dịch vụ ví TON trong Telegram, mở rộng hơn nữa kênh quản lý tài sản trên chuỗi với các tình huống tiêu dùng Web2.

2.3 Hệ sinh thái: Từ cơn sốt game nhỏ đến sự mở rộng đa dạng các lĩnh vực

Làn sóng sinh thái đầu tiên của TON chủ yếu được thúc đẩy bởi các trò chơi mini. Dưới sự kích thích của "khuyến khích airdrop + dễ tiếp cận", người dùng nhanh chóng đổ xô vào. Ví dụ, trò chơi "Hamster Kombat" được airdrop vào tháng 9 năm 2024 đã từng đạt đỉnh 300 triệu người dùng hoạt động hàng tháng vào tháng 7, nhưng đến tháng 11, chỉ còn 52 triệu người dùng hoạt động, chỉ trong vài tháng, lượng người dùng đã giảm hơn 86%. Cơ chế trò chơi đơn giản có thể sao chép tuy có thể tạo ra "hình ảnh tăng trưởng" trong ngắn hạn, nhưng khó có thể hình thành sự giữ chân người dùng lâu dài, và cũng phơi bày vấn đề đồng nhất trong giai đoạn đầu của hệ sinh thái.

Đối mặt với tình huống này, TON một mặt nỗ lực mở rộng hệ sinh thái nhà phát triển, mặt khác tăng tốc bố trí cơ sở hạ tầng. Vào tháng 4 năm 2025, TON thông báo đã đạt được hợp tác chiến lược với công ty game Trung Quốc KingNet, đồng thời tổ chức hội nghị lớn đầu tiên dành cho các nhà phát triển game ở châu Á, thu hút hàng chục studio từ hệ sinh thái WeChat, bắt đầu khám phá cách xây dựng ứng dụng Web3 dựa trên Telegram và TON.

Với sự ra mắt của tính năng Trung tâm Ứng dụng Telegram, người dùng có thể khám phá trực tiếp các ứng dụng bên thứ ba tích hợp trong nền tảng. Ngày càng nhiều ứng dụng trong hệ sinh thái TON xuất hiện trên bảng xếp hạng đề xuất, không còn chỉ giới hạn trong lĩnh vực trò chơi mà còn bao gồm nhiều khía cạnh như mạng xã hội, thanh toán, DeFi, NFT, đánh dấu sự mở rộng ban đầu của hệ sinh thái ứng dụng.

Theo thống kê dữ liệu của RootData, trong số 187 dự án TON đã được ghi nhận, khoảng 14% tập trung vào hướng cơ sở hạ tầng. Ngoài các dịch vụ nền tảng như oracle, ví, còn có các nền tảng hỗ trợ phát triển như TONXAPI, Play Deck, giúp giảm bớt rào cản kỹ thuật cho các nhà xây dựng mới, thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ sinh thái.

Ngoài trò chơi, hệ sinh thái TON đang mở rộng nhiều lĩnh vực mới: bao gồm PayFi, RWA, cũng như các hướng ứng dụng như AI, giao dịch hợp đồng, DePIN, v.v. Ví dụ:

• Liên kết với một DEX hợp đồng vĩnh viễn để khởi động hoạt động khuyến khích DEX hợp đồng vĩnh viễn TON;
• Khởi động chương trình thưởng với hệ điều hành AI Agent ElizaOS;
• Hợp tác với giao thức tổng hợp Jupiter để thúc đẩy sự phát triển của tổng hợp TON trong hệ sinh thái......

Tiềm năng sinh thái cũng đã thu hút sự phản hồi tích cực từ các quỹ tổ chức. Vào tháng 9 năm 2024, Foresight Ventures và Bitget đã đầu tư 30 triệu USD vào TON, tháng sau một sàn giao dịch thông báo sẽ tiếp tục đầu tư 10 triệu USD để thúc đẩy phát triển ứng dụng Telegram. Đầu năm 2025, cựu chủ tịch quỹ TON, Steve Yun, đã khởi xướng quỹ đầu tư mạo hiểm TVM Ventures với quy mô giai đoạn đầu là 100 triệu USD, tập trung hỗ trợ các dự án DeFi, PayFi và cơ sở hạ tầng, tiếp tục củng cố sức hấp dẫn đối với các nhà phát triển của TON và bảo vệ hệ sinh thái.

2.4 Cập nhật công nghệ: Sự tiến bộ về hiệu suất và khả năng mở rộng

Theo lộ trình được công bố bởi TON cho nửa đầu năm 2025, mục tiêu cốt lõi của sự cải tiến công nghệ là giảm thiểu tắc nghẽn, nâng cao khả năng mở rộng và tính ổn định. Đợt cập nhật này bao gồm bốn hướng lớn, thể hiện logic tiến hóa của TON hướng tới "blockchain ứng dụng có tải cao và tần suất cao":

1. Nâng cấp mạng chính Accelerator

Đây là bản nâng cấp kiến trúc quan trọng nhất của TON kể từ khi thành lập, mục tiêu là đạt được cơ chế "chia tách vô hạn" và nâng cao đáng kể tính ổn định và khả năng mở rộng của mạng. Các cải tiến cốt lõi bao gồm:

• Tối ưu hóa theo dõi chuỗi phân đoạn: Các nút sẽ chỉ cần theo dõi chuỗi chính và các chuỗi phân đoạn cụ thể liên quan, thay vì theo dõi tất cả các chuỗi phân đoạn, điều này sẽ giảm đáng kể mức tiêu thụ tài nguyên và nâng cao hiệu suất xử lý của các nút.
• Chức năng xác thực