Phân tích toàn diện về BTCFi: Từ Lending đến Staking, xây dựng ngân hàng Bitcoin di động của riêng bạn

Tóm tắt

Khi Bitcoin ngày càng củng cố vị thế của mình trên thị trường tài chính, lĩnh vực BTCFi (Tài chính Bitcoin) đang nhanh chóng trở thành tiên phong trong đổi mới tiền điện tử. BTCFi bao gồm một loạt các dịch vụ tài chính dựa trên Bitcoin, bao gồm cho vay, đặt cọc, giao dịch và các sản phẩm phái sinh. Báo cáo nghiên cứu này phân tích sâu sắc nhiều lĩnh vực chính của BTCFi, khám phá stablecoin, dịch vụ cho vay (Lending), dịch vụ đặt cọc (Staking), dịch vụ tái đặt cọc (Restaking), cũng như sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung (CeDeFi).

Báo cáo đầu tiên giới thiệu quy mô và tiềm năng tăng trưởng của thị trường BTCFi, nhấn mạnh sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức đã mang lại sự ổn định và tính trưởng thành cho thị trường. Tiếp theo, báo cáo khám phá chi tiết cơ chế của stablecoin, bao gồm các loại stablecoin tập trung và phi tập trung, cũng như vai trò của chúng trong hệ sinh thái BTCFi. Trong lĩnh vực cho vay, phân tích cách người dùng có thể đạt được tính thanh khoản thông qua việc cho vay Bitcoin, đồng thời đánh giá các nền tảng và sản phẩm cho vay chính.

Về dịch vụ staking, báo cáo đã tập trung vào các dự án quan trọng như Babylon, các dự án này cung cấp dịch vụ staking cho các chuỗi PoS khác bằng cách tận dụng tính bảo mật của Bitcoin, đồng thời tạo ra cơ hội thu nhập cho những người nắm giữ Bitcoin. Dịch vụ restaking đã mở khóa thêm tính thanh khoản của tài sản staking, cung cấp cho người dùng một nguồn thu nhập bổ sung.

Ngoài ra, báo cáo nghiên cứu còn thảo luận về mô hình CeDeFi, tức là kết hợp tính an toàn của tài chính tập trung và tính linh hoạt của tài chính phi tập trung, nhằm cung cấp cho người dùng trải nghiệm dịch vụ tài chính thuận tiện hơn.

Cuối cùng, báo cáo đã chỉ ra những lợi thế độc đáo và rủi ro tiềm ẩn của BTCFi so với các lĩnh vực tài chính tiền điện tử khác thông qua việc so sánh tính an toàn, tỷ suất sinh lợi và sự phong phú của hệ sinh thái giữa các loại tài sản khác nhau. Khi lĩnh vực BTCFi tiếp tục phát triển, dự kiến sẽ có nhiều đổi mới và dòng vốn chảy vào, từ đó củng cố vị thế lãnh đạo của Bitcoin trong lĩnh vực tài chính.

Từ khóa: BTCFi, stablecoin, cho vay, staking, re-staking, CeDeFi, Bitcoin tài chính

Tổng quan về BTCfi

• Mọi người gửi tiền mặt vào tài khoản tiết kiệm không chỉ để nhận lãi suất hàng năm dưới 3%, mà còn để có được sự ổn định. Bây giờ hãy tưởng tượng bạn có một khoản tiền mặt, bạn rất lạc quan về thị trường tiền điện tử nhưng không muốn mạo hiểm quá lớn, đồng thời muốn có được tài sản với ROI cao, vì vậy bạn đã chọn BTC được gọi là "vàng kỹ thuật số". Bạn muốn nắm giữ BTC lâu dài, thay vì chỉ nhìn giá coin dao động và thực hiện các thao tác không cần thiết gây ra thiệt hại. Lúc này, bạn cần có một thứ gì đó có thể sử dụng BTC của bạn, phát huy giá trị của nó mang lại tính thanh khoản và chức năng, giống như Defi trên Ethereum. Nó không chỉ giúp bạn giữ tài sản lâu dài hơn mà còn mang lại lợi nhuận bổ sung, tái sử dụng tính thanh khoản của tài sản bạn đang có, thậm chí là tái sử dụng lần thứ ba, với nhiều cách chơi và dự án rất đáng để chúng ta nghiên cứu sâu.

• BTCFi (Bitcoin Finance) giống như một ngân hàng Bitcoin di động, là một loạt các hoạt động tài chính xoay quanh Bitcoin, bao gồm cho vay Bitcoin, staking, giao dịch, hợp đồng tương lai và các sản phẩm phái sinh khác. Theo dữ liệu từ CryptoCompare và CoinGecko, quy mô thị trường BTCFi vào năm 2023 đã đạt khoảng 10 tỷ USD. Dựa trên dữ liệu dự đoán từ Defilama, thị trường BTCFi sẽ đạt quy mô 1.2 nghìn tỷ USD vào năm 2030, con số này bao gồm tổng giá trị khóa (TVL) của Bitcoin trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi), cũng như quy mô thị trường của các sản phẩm và dịch vụ tài chính liên quan đến Bitcoin. Trong suốt thập kỷ qua, thị trường BTCFi đã dần cho thấy tiềm năng tăng trưởng đáng kể, thu hút ngày càng nhiều tổ chức tham gia, tăng cường tính thanh khoản và ổn định của thị trường, đồng thời nâng cao độ trưởng thành và tính quy định của thị trường, mang lại mức độ công nhận và tin cậy cao hơn cho thị trường BTCFi.

• Bài viết này sẽ đi sâu vào nhiều lĩnh vực nóng hiện nay trong thị trường tài chính tiền điện tử, bao gồm cho vay Bitcoin (BTC Lending), stablecoin (Stablecoin), dịch vụ staking (Staking Service), dịch vụ restaking (Restaking Service), cũng như sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung CeDeFi (CeDeFi). Thông qua việc giới thiệu và phân tích chi tiết về các lĩnh vực này, chúng ta sẽ hiểu cơ chế hoạt động, sự phát triển của thị trường, các nền tảng và sản phẩm chính, biện pháp quản lý rủi ro, cũng như xu hướng phát triển trong tương lai.

Phần thứ hai: Phân khúc đường đua BTCFi

1. Stablecoin ổn định

Giới thiệu

• Stablecoin là một loại tiền điện tử nhằm duy trì giá trị ổn định. Chúng thường được gắn với tiền tệ pháp định hoặc các tài sản có giá trị khác để giảm thiểu sự biến động giá. Stablecoin đạt được sự ổn định giá thông qua tài sản dự trữ hoặc điều chỉnh cung bằng thuật toán, được sử dụng rộng rãi trong các tình huống giao dịch, thanh toán và chuyển tiền xuyên biên giới, cho phép người dùng tận hưởng lợi thế của công nghệ blockchain trong khi tránh được sự biến động mạnh mẽ của các loại tiền điện tử truyền thống.

• Trong kinh tế học có một tam giác bất khả thi như sau: một quốc gia có chủ quyền không thể cùng lúc đạt được chế độ tỷ giá hối đoái cố định, tự do lưu chuyển vốn và chính sách tiền tệ độc lập. Tương tự, trong bối cảnh stablecoin Crypto, cũng có một tam giác bất khả thi như vậy: sự ổn định giá cả, phi tập trung và hiệu quả vốn không thể đạt được đồng thời.

• Phân loại theo mức độ tập trung của stablecoin và loại tài sản thế chấp là hai chiều tương đối trực quan. Trong số các stablecoin chủ yếu hiện nay, phân loại theo mức độ tập trung có thể chia thành stablecoin tập trung (đại diện là USDT, USDC, FDUSD) và stablecoin phi tập trung (đại diện là DAI, FRAX, USDe). Phân loại theo loại tài sản thế chấp có thể chia thành thế chấp bằng tiền pháp định/tài sản vật chất, thế chấp bằng tài sản tiền điện tử và thế chấp không đủ.

• Theo dữ liệu từ DefiLlama vào ngày 14 tháng 7, tổng giá trị thị trường của stablecoin hiện đang ở mức 162,372 triệu USD. Xét về giá trị thị trường, USDT và USDC dẫn đầu, trong đó USDT nổi bật hơn với 69,23% tổng giá trị của stablecoin. DAI, USDe, và FDUSD lần lượt đứng ở vị trí thứ 3 đến thứ 5 về giá trị thị trường. Trong khi đó, tất cả các stablecoin khác hiện đều chiếm tỷ lệ nhỏ hơn 0,5% trong tổng giá trị thị trường.

• Stablecoin tập trung chủ yếu là được đảm bảo bằng tiền pháp định/tài sản vật chất, về bản chất là RWA của tiền pháp định/các tài sản vật chất khác, chẳng hạn như USDT, USDC đều được neo 1:1 với đô la Mỹ, PAXG, XAUT neo theo giá vàng. Stablecoin phi tập trung thì thường được đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử hoặc không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đầy đủ), DAI và USDe đều được đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử, trong đó có thể được phân loại thành đảm bảo bằng số lượng tương đương hoặc đảm bảo vượt mức. Không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đầy đủ) thường được gọi là stablecoin thuật toán, với FRAX và UST trước đây là đại diện. So với stablecoin tập trung, stablecoin phi tập trung có giá trị thị trường không cao, thiết kế có phần phức tạp hơn, đồng thời cũng đã xuất hiện không ít dự án nổi bật. Trong hệ sinh thái BTC, các dự án stablecoin đáng chú ý đều là stablecoin phi tập trung, vì vậy dưới đây giới thiệu về cơ chế của stablecoin phi tập trung.

Cơ chế stablecoin phi tập trung

• Tiếp theo giới thiệu cơ chế CDP (thế chấp thừa) đại diện bởi DAI và cơ chế bảo hiểm hợp đồng đại diện bởi Ethena (thế chấp tương đương). Ngoài ra, còn có cơ chế stablecoin thuật toán, ở đây không giới thiệu chi tiết.

• CDP ( Vị trí nợ được đảm bảo bằng tài sản ) đại diện cho vị trí nợ được đảm bảo, là một cơ chế trong hệ thống tài chính phi tập trung để tạo ra stablecoin thông qua việc thế chấp tài sản tiền điện tử, đã được MakerDAO sáng tạo và áp dụng trong nhiều dự án thuộc các loại hình khác nhau như DeFi, NFTFi.

￮ DAI là một loại stablecoin phi tập trung, được MakerDAO tạo ra, với mục tiêu giữ tỷ lệ 1:1 với đô la Mỹ. Việc vận hành DAI phụ thuộc vào hợp đồng thông minh và tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) để duy trì tính ổn định của nó. Cơ chế cốt lõi của nó bao gồm việc thế chấp quá mức, vị thế nợ thế chấp (CDP), cơ chế thanh lý và vai trò của token quản trị MKR.

￮ CDP là một cơ chế quan trọng trong hệ thống MakerDAO, được sử dụng để quản lý và kiểm soát quy trình tạo ra DAI. Trong MakerDAO, CDP hiện được gọi là Vaults, nhưng các chức năng và cơ chế cốt lõi của nó vẫn không thay đổi. Dưới đây là quy trình hoạt động chi tiết của CDP/Vault:

i. Tạo DAI: Người dùng gửi tài sản mã hóa của mình (như ETH) vào hợp đồng thông minh của MakerDAO, tạo ra một CDP/Vault mới, sau đó tạo ra DAI dựa trên tài sản thế chấp. DAI được tạo ra là phần nợ mà người dùng vay, trong khi tài sản thế chấp đóng vai trò là đảm bảo cho khoản nợ.

ii. Tài sản thế chấp vượt mức: Để ngăn chặn việc thanh lý, người dùng phải giữ tỷ lệ thế chấp của CDP/Vault cao hơn tỷ lệ thế chấp tối thiểu do hệ thống quy định (ví dụ 150%). Điều này có nghĩa là nếu người dùng vay 100 DAI, họ cần phải khóa ít nhất tài sản thế chấp có giá trị 150 DAI.

iii. Hoàn trả/Thanh lý: Người dùng cần hoàn trả DAI đã tạo ra và một khoản phí ổn định nhất định (tính bằng MKR) để chuộc lại tài sản đảm bảo của mình. Nếu người dùng không duy trì được tỷ lệ tài sản đảm bảo đủ, tài sản đảm bảo của họ sẽ bị thanh lý.

• Delta đại diện cho phần trăm thay đổi giá của sản phẩm phái sinh so với giá của tài sản cơ sở. Ví dụ, nếu Delta của một quyền chọn là 0.5, khi giá tài sản cơ sở tăng 1 đô la, giá quyền chọn dự kiến sẽ tăng 0.5 đô la. Vị trí Delta trung tính là một chiến lược đầu tư thông qua việc nắm giữ một số lượng nhất định của tài sản cơ sở và sản phẩm phái sinh, nhằm giảm thiểu rủi ro biến động giá. Mục tiêu là làm cho tổng giá trị Delta của danh mục đầu tư bằng không, từ đó giữ cho giá trị của vị thế không thay đổi khi giá tài sản cơ sở biến động. Ví dụ, đối với một lượng ETH giao ngay nhất định, mua hợp đồng vĩnh viễn ETH ngắn hạn có giá trị tương đương.

Ethena thông qua việc phát hành stablecoin USDe đại diện cho giá trị của vị thế Delta trung tính, thực hiện giao dịch arbitrage "Delta trung tính" với ETH. Do đó, stablecoin USDe của họ có hai nguồn lợi nhuận như sau:

￮ Lợi nhuận từ staking

￮ Chênh lệch cơ sở và tỷ lệ phí vốn

￮ Ethena đã đạt được thế chấp tương đương và lợi nhuận bổ sung thông qua việc phòng ngừa.

Dự án một, Bitsmiley Protocol

Tổng quan dự án

• Dự án stablecoin gốc đầu tiên của hệ sinh thái BTC.

• Ngày 14 tháng 12 năm 2023, OKX Ventures đã công bố đầu tư chiến lược vào giao thức stablecoin bitSmiley trên hệ sinh thái BTC, giao thức này cho phép người dùng thế chấp vượt quá BTC gốc trên mạng BTC để đúc stablecoin bitUSD. Đồng thời, bitSmiley còn bao gồm các giao thức cho vay và sản phẩm phái sinh, nhằm cung cấp một hệ sinh thái tài chính hoàn toàn mới cho Bitcoin. Trước đó, bitSmiley đã được chọn là một trong những dự án chất lượng tại BTC hackathon do ABCDE và OKX Ventures đồng tổ chức vào tháng 11 năm 2023.

• Ngày 28 tháng 1 năm 2024, công bố hoàn thành vòng huy động vốn token đầu tiên, OKX Ventures và ABCDE dẫn đầu, cùng với sự tham gia của CMS Holdings, Satoshi Lab, Foresight Ventures, LK Venture, Silvermine Capital và các cá nhân liên quan từ Delphi Digital và Particle Network. Vào ngày 2 tháng 2, công ty niêm yết tại Hong Kong, Blue Ocean Interactive, thông qua LK Venture, đã công bố trên nền tảng X rằng đã tham gia vào vòng huy động vốn đầu tiên của bitSmiley thông qua quỹ quản lý đầu tư sinh thái mạng Bitcoin BTC NEXT. Vào ngày 4 tháng 3, KuCoin Ventures đã phát hành một tweet công bố đầu tư chiến lược vào dự án DeFi sinh thái Bitcoin bitSmiley.

Cơ chế hoạt động

• bitSmiley là một dự án stablecoin gốc Bitcoin dựa trên khung Fintegra. Nó bao gồm stablecoin bitUSD được thế chấp quá mức phi tập trung và giao thức cho vay không tin cậy gốc (bitLending). bitUSD dựa trên bitRC-20, là BRC-20 được sửa đổi, đồng thời có thể tương thích với BRC-20, bitUSD đã thêm các thao tác Mint và Burn để đáp ứng nhu cầu của việc đúc và tiêu hủy stablecoin.

• bitSmiley đã ra mắt một giao thức ký tự DeFi mới có tên là bitRC-20 vào tháng 1. Tài sản đầu tiên của giao thức này là OG PASS NFT, còn được gọi là bitDisc. bitDisc được chia thành hai cấp độ: thẻ vàng và thẻ đen, thẻ vàng được phân phối cho Bitcoin OG và các nhà lãnh đạo trong ngành, tổng số người sở hữu chưa đến 40. Từ ngày 4 tháng 2, thẻ đen sẽ được mở cho công chúng thông qua hoạt động whitelist và hoạt động đúc công khai dưới dạng ký tự BRC-20, đã từng gây ra tắc nghẽn trên chuỗi.