Sổ cái thế giới của Ethereum: từ EIP-1559 đến sự thống trị của Stablecoin

Ethereum với vị trí "sổ cái thế giới" không phải là một chiến lược mới được đề xuất gần đây, thực tế việc chuyển đổi này đã bắt đầu từ khi EIP-1559 được thực hiện. Hiện tại, stablecoin trên mạng Ethereum chiếm 50% tổng lượng toàn cầu, củng cố thêm vị trí của nó như là lớp thanh toán tài chính. Hãy cùng phân tích sâu hơn quá trình diễn biến này:

EIP-1559: Tái tạo mô hình thu hút giá trị

Cốt lõi của EIP-1559 không phải là giảm chi phí Gas, mà là định nghĩa lại cơ chế thu hút giá trị của mạng lưới Ethereum. Nó đã từ bỏ mô hình cũ phụ thuộc vào việc gia tăng khối lượng giao dịch và tiêu thụ gas để thu hút giá trị, và thay vào đó áp dụng một cách tiếp cận mới.

Trước EIP-1559, tất cả các giao dịch đều tập trung trên mạng chính, dẫn đến việc ETH bị đốt cháy một cách ồ ạt, mạng chính bị tắc nghẽn nghiêm trọng. Layer2 khi gửi dữ liệu batch trên mạng chính cũng phải tham gia vào cuộc cạnh tranh Gas khốc liệt, chi phí cao và khó dự đoán.

Sau khi EIP-1559 giới thiệu cơ chế Base fee có thể dự đoán, chi phí gửi batch của Layer2 trên mạng chính trở nên ổn định và có thể kiểm soát, giảm bớt ngưỡng vận hành của Layer2. Sự thay đổi này thực sự đã thay đổi sâu sắc logic thu hút giá trị của Ethereum: từ việc phụ thuộc vào giao dịch tần suất cao trên mạng chính với "tăng trưởng tiêu hao" chuyển sang phụ thuộc vào nhu cầu thanh toán của Layer2 với "tăng trưởng thuế".

Mô hình này giống như trong hệ thống ngân hàng, nơi các ngân hàng ở các địa phương xử lý các giao dịch hàng ngày, nhưng việc thanh toán liên ngân hàng lớn phải được xác nhận qua hệ thống ngân hàng trung ương. Ngân hàng trung ương không phục vụ trực tiếp cho người dùng thông thường, nhưng tất cả các ngân hàng đều phải "nộp thuế" cho nó và chấp nhận sự quản lý. Đây chính là vị trí của "sổ cái toàn cầu".

Stablecoin: Thị trường công nhận Ethereum

Dữ liệu cho thấy, tổng giá trị vốn hóa thị trường của các stablecoin trên toàn cầu vượt qua 250 tỷ USD, trong đó Ethereum chiếm 50% thị phần. Tỷ lệ này không giảm mà còn tăng lên sau khi EIP-1559 được thực hiện, phản ánh sự ưa chuộng của vốn đối với mức giá bảo mật không thể thay thế của Ethereum.

Trên mạng Ethereum, USDT đã tích lũy 62,99 tỷ USD, trong khi USDC có 38,15 tỷ USD. So với đó, tổng lượng stablecoin trên các blockchain công cộng khác thì không đáng kể. Lý do chọn Ethereum không phải là tốc độ hay chi phí, mà là tính an toàn kinh tế không ai sánh kịp từ hàng trăm tỷ USD ETH được staking, điều này rất quan trọng đối với các tổ chức quản lý tài sản lớn.

Số vốn lớn của stablecoin đã hình thành một vòng quay tăng trưởng tự củng cố: càng nhiều stablecoin, tính thanh khoản càng sâu, thu hút nhiều giao thức DeFi hơn lựa chọn Ethereum, từ đó tạo ra nhu cầu về stablecoin nhiều hơn, thu hút thêm vốn đầu tư. Hiện tượng này thực chất là sự công nhận của thị trường đối với vị trí "sổ cái toàn cầu" của Ethereum.

Chiến lược định vị của hệ sinh thái Ethereum

Với việc mạng chính Ethereum tập trung vào lớp thanh toán cấp "ngân hàng trung ương", vị trí chiến lược của toàn bộ hệ sinh thái trở nên rõ ràng: Layer2 chịu trách nhiệm cho giao dịch tần suất cao, mạng chính tập trung vào thanh toán cuối cùng, phân công rõ ràng và hiệu quả. Mỗi lần thanh toán từ Layer2 trở lại mạng chính sẽ đốt ETH, thúc đẩy xu hướng giảm phát.

Tuy nhiên, dữ liệu thực tế cho thấy, lượng ETH bị đốt cháy hàng ngày trên mạng chính đã giảm mạnh, trong khi khối lượng giao dịch trên mạng Layer2 tăng vọt, mang lại lợi nhuận đáng kể. Điều này đã gây ra một số lo ngại: Liệu Layer2 có trở thành "ma cà rồng" làm suy yếu giá trị của mạng chính Ethereum?

Mặc dù vậy, hiện tượng này không ảnh hưởng đến vị thế của Ethereum như một sổ cái toàn cầu. Sự tích lũy lớn của stablecoin, bảo đảm an ninh staking khổng lồ, và hệ sinh thái DeFi lớn nhất thế giới, tất cả đều chứng minh rằng vốn chọn lựa quyền thanh toán của Ethereum, chứ không phải sự thịnh vượng giao dịch của hệ sinh thái Layer2.

Kết luận

Vitalik Buterin nhấn mạnh rằng định vị "sổ cái toàn cầu" giống như một sự xác nhận chính thức về sự thật đã tồn tại. EIP-1559 là một bước ngoặt lịch sử, đánh dấu sự chuyển mình của Ethereum từ "máy tính toàn cầu" sang "ngân hàng trung ương toàn cầu".

Nếu hướng phát triển của tiền điện tử trong tương lai là sự kết hợp giữa cơ sở hạ tầng DeFi trên chuỗi và tài chính truyền thống, thì Ethereum với vị thế là "ngân hàng trung ương thế giới" đủ để củng cố vị trí của nó, sự thịnh vượng của hệ sinh thái Layer2 không phải là yếu tố quyết định. Sự thay đổi vị thế này đã đặt nền tảng vững chắc cho Ethereum trong cấu trúc tài chính tương lai.