Đánh giá toàn diện về BTCFi: Từ Lending đến Staking, xây dựng ngân hàng Bitcoin di động của riêng bạn

Tóm tắt

Với vị thế ngày càng vững chắc của Bitcoin trong thị trường tài chính, lĩnh vực BTCFi (Tài chính Bitcoin) đang nhanh chóng trở thành tiên phong trong đổi mới tiền điện tử. BTCFi bao gồm một loạt các dịch vụ tài chính dựa trên Bitcoin, bao gồm cho vay, staking, giao dịch, và các sản phẩm phái sinh. Báo cáo nghiên cứu này phân tích sâu nhiều lĩnh vực chính của BTCFi, khám phá stablecoin, dịch vụ cho vay (Lending), dịch vụ staking (Staking), dịch vụ tái staking (Restaking), cũng như sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung (CeDeFi).

Báo cáo đầu tiên giới thiệu quy mô và tiềm năng tăng trưởng của thị trường BTCFi, nhấn mạnh cách mà sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức mang lại sự ổn định và trưởng thành cho thị trường. Tiếp theo, báo cáo đã thảo luận chi tiết về cơ chế của stablecoin, bao gồm các loại stablecoin tập trung và phi tập trung, cũng như vai trò của chúng trong hệ sinh thái BTCFi. Trong lĩnh vực cho vay, báo cáo phân tích cách người dùng có thể đạt được tính thanh khoản thông qua việc cho vay Bitcoin, đồng thời đánh giá các nền tảng và sản phẩm cho vay chính.

Trong dịch vụ staking, báo cáo đã tập trung vào các dự án quan trọng như Babylon, những dự án này cung cấp dịch vụ staking cho các chuỗi PoS khác bằng cách tận dụng tính bảo mật của Bitcoin, đồng thời tạo ra cơ hội sinh lợi cho những người nắm giữ Bitcoin. Dịch vụ restaking đã mở khóa thêm tính thanh khoản cho tài sản staking, cung cấp cho người dùng một nguồn thu nhập bổ sung.

Ngoài ra, báo cáo nghiên cứu cũng thảo luận về mô hình CeDeFi, tức là kết hợp tính an toàn của tài chính tập trung và tính linh hoạt của tài chính phi tập trung, nhằm cung cấp cho người dùng trải nghiệm dịch vụ tài chính thuận tiện hơn.

Cuối cùng, báo cáo đã tiết lộ những lợi thế độc đáo và rủi ro tiềm ẩn của BTCFi so với các lĩnh vực tài chính tiền điện tử khác thông qua việc so sánh tính an toàn, tỷ suất sinh lời và sự phong phú của hệ sinh thái giữa các loại tài sản khác nhau. Khi lĩnh vực BTCFi tiếp tục phát triển, dự kiến sẽ có nhiều đổi mới và dòng vốn chảy vào hơn, củng cố thêm vị thế lãnh đạo của Bitcoin trong lĩnh vực tài chính.

Từ khóa: BTCFi, stablecoin, cho vay, thế chấp, tái thế chấp, CeDeFi, Bitcoin tài chính

Tổng quan về BTCfi

• Trong xã hội ngày nay, khi có tiền mặt, mọi người thường gửi vào tiết kiệm, không chỉ mong đợi lợi nhuận hàng năm dưới 3%, mà còn là sự ổn định. Bây giờ hãy tưởng tượng bạn có một khoản tiền mặt, bạn rất lạc quan về thị trường tiền điện tử nhưng không muốn mạo hiểm quá lớn, lại muốn có tài sản có ROI tương đối cao, vì vậy bạn đã chọn BTC, được gọi là "vàng kỹ thuật số". Bạn muốn nắm giữ BTC trong thời gian dài, thay vì nhìn giá coin tăng giảm và thực hiện các hành động không cần thiết gây ra tổn thất. Lúc này, bạn cần một thứ gì đó có thể làm cho BTC của bạn hoạt động, phát huy giá trị của nó mang lại tính thanh khoản và chức năng, giống như Defi trên Ethereum. Nó không chỉ giúp bạn giữ tài sản lâu dài hơn mà còn đem lại lợi nhuận bổ sung, tái sử dụng tính thanh khoản của tài sản trong tay bạn, thậm chí là tái sử dụng lần ba, với nhiều cách chơi và dự án rất đáng để chúng ta nghiên cứu sâu.

• BTCFi (Bitcoin tài chính) giống như một ngân hàng Bitcoin di động, là một loạt các hoạt động tài chính xoay quanh Bitcoin, bao gồm cho vay Bitcoin, staking, giao dịch, hợp đồng tương lai và sản phẩm phái sinh. Theo dữ liệu từ CryptoCompare và CoinGecko, quy mô thị trường BTCFi năm 2023 đã đạt khoảng 10 tỷ USD. Dựa trên dự báo từ Defilama, đến năm 2030, quy mô thị trường BTCFi sẽ đạt 1,2 nghìn tỷ USD, con số này bao gồm tổng giá trị khóa (TVL) của Bitcoin trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi), cũng như quy mô thị trường của các sản phẩm và dịch vụ tài chính liên quan đến Bitcoin trong suốt một thập kỷ qua. Thị trường BTCFi cũng đã dần cho thấy tiềm năng tăng trưởng đáng kể, thu hút ngày càng nhiều tổ chức tham gia, chẳng hạn như Grayscale, BlackRock và JPMorgan bắt đầu tham gia vào thị trường Bitcoin và BTCFi. Sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức không chỉ mang lại lượng vốn lớn, gia tăng tính thanh khoản và ổn định cho thị trường, mà còn nâng cao mức độ trưởng thành và tính quy chuẩn của thị trường, mang lại sự công nhận và niềm tin cao hơn cho thị trường BTCFi.

• Bài viết này sẽ đi sâu vào nhiều lĩnh vực nóng hiện nay trong thị trường tài chính tiền điện tử, bao gồm Bitcoin Lending (BTC Lending), Stablecoin, Dịch vụ Staking (Staking Service), Dịch vụ Restaking (Restaking Service), cũng như sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung trong CeDeFi. Thông qua việc giới thiệu và phân tích chi tiết về các lĩnh vực này, chúng ta sẽ hiểu về cơ chế vận hành, sự phát triển của thị trường, các nền tảng và sản phẩm chính, các biện pháp quản lý rủi ro, cũng như xu hướng phát triển trong tương lai.

Phân khúc BTCFi

1. Stablecoin ổn định

Giới thiệu

• Stablecoin là một loại tiền điện tử được thiết kế để duy trì giá trị ổn định. Chúng thường được gắn với tiền tệ pháp định hoặc các tài sản có giá trị khác để giảm thiểu sự biến động giá. Stablecoin đạt được sự ổn định giá thông qua việc hỗ trợ bằng tài sản dự trữ hoặc điều chỉnh cung cấp bằng thuật toán, được sử dụng rộng rãi trong các tình huống như giao dịch, thanh toán và chuyển tiền xuyên biên giới, giúp người dùng có thể tận hưởng những lợi thế của công nghệ blockchain trong khi tránh khỏi sự biến động mạnh của các loại tiền điện tử truyền thống.

• Trong kinh tế học có một tam giác không thể xảy ra: một quốc gia có chủ quyền không thể đồng thời đạt được chế độ tỷ giá hối đoái cố định, tự do lưu chuyển vốn và chính sách tiền tệ độc lập. Tương tự, trong bối cảnh của stablecoin Crypto, cũng có một tam giác không thể xảy ra như vậy: sự ổn định giá cả, phi tập trung và hiệu quả vốn không thể đồng thời đạt được.

• Phân loại theo mức độ tập trung của stablecoin và loại tài sản thế chấp là hai chiều tương đối trực quan. Trong số các stablecoin chính hiện nay, phân loại theo mức độ tập trung có thể chia thành stablecoin tập trung (đại diện là USDT, USDC, FDUSD) và stablecoin phi tập trung (đại diện là DAI, FRAX, USDe). Phân loại theo loại tài sản thế chấp có thể chia thành thế chấp bằng tiền pháp định/tài sản thực, thế chấp bằng tài sản mã hóa và thế chấp không đủ.

• Theo dữ liệu từ DefiLlama ngày 14 tháng 7, tổng giá trị vốn hóa của stablecoin hiện là 162,372 triệu USD. Xét về vốn hóa, USDT và USDC dẫn đầu, trong đó USDT vượt trội hơn cả, chiếm 69,23% tổng vốn hóa của stablecoin. DAI, USDe, FDUSD theo sau, đứng ở vị trí 3-5 về vốn hóa. Trong khi đó, tất cả các stablecoin còn lại hiện có tỷ lệ chiếm dưới 0,5% trong tổng vốn hóa.

• Stablecoin tập trung thường được đảm bảo bằng tiền pháp định/tài sản vật chất, về bản chất là RWA của tiền pháp định/các tài sản vật chất khác, chẳng hạn như USDT, USDC được neo 1:1 với đô la Mỹ, PAXG, XAUT neo theo giá vàng. Stablecoin phi tập trung thường được đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử hoặc không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đủ), DAI và USDe đều được đảm bảo bằng tài sản tiền điện tử, trong đó có thể được chia thành đảm bảo tương đương hoặc đảm bảo dư thừa. Không có đảm bảo (hoặc đảm bảo không đủ) thường được gọi là stablecoin thuật toán, với FRAX và UST trước đây là đại diện. So với stablecoin tập trung, stablecoin phi tập trung có giá trị vốn hóa thị trường không cao, thiết kế phức tạp hơn một chút, đồng thời cũng đã ra đời nhiều dự án nổi bật. Trong hệ sinh thái BTC, các dự án stablecoin đáng chú ý đều là stablecoin phi tập trung, vì vậy dưới đây sẽ giới thiệu về cơ chế của stablecoin phi tập trung.

Cơ chế stablecoin phi tập trung

• Tiếp theo giới thiệu cơ chế CDP (cầm cố thừa) đại diện bởi DAI và cơ chế hợp đồng bảo hiểm đại diện bởi Ethena (cầm cố tương đương). Ngoài ra, còn có cơ chế stablecoin thuật toán, nhưng ở đây không giới thiệu chi tiết.

• CDP ( Vị trí Nợ Được Đảm Bảo ) đại diện cho vị trí nợ được đảm bảo, là một cơ chế trong hệ thống tài chính phi tập trung để tạo ra stablecoin thông qua việc thế chấp tài sản tiền điện tử, đã được MakerDAO sáng tạo và hiện đã được áp dụng trong nhiều dự án khác nhau như DeFi, NFTFi.

DAI là một loại stablecoin phi tập trung, được thế chấp dư thừa, do MakerDAO tạo ra, nhằm duy trì tỷ lệ 1:1 với đô la Mỹ. Hoạt động của DAI phụ thuộc vào hợp đồng thông minh và tổ chức tự quản phi tập trung (DAO) để duy trì sự ổn định của nó. Cơ chế cốt lõi của nó bao gồm thế chấp dư thừa, vị trí nợ thế chấp (CDP), cơ chế thanh lý và vai trò của token quản trị MKR.

CDP là một cơ chế quan trọng trong hệ thống MakerDAO, được sử dụng để quản lý và kiểm soát quy trình tạo ra DAI. Trong MakerDAO, CDP hiện được gọi là Vaults, nhưng chức năng và cơ chế cốt lõi của nó vẫn không thay đổi. Dưới đây là quy trình vận hành chi tiết của CDP/Vault:

i. Tạo DAI: Người dùng gửi tài sản tiền điện tử của mình (như ETH) vào hợp đồng thông minh của MakerDAO, tạo ra một CDP/Vault mới, sau đó tạo ra DAI dựa trên tài sản thế chấp. DAI được tạo ra là phần nợ mà người dùng vay, và tài sản thế chấp sẽ là đảm bảo cho khoản nợ đó.

ii. Đảm bảo quá mức: Để ngăn chặn việc thanh lý, người dùng phải giữ tỷ lệ thế chấp của CDP/Vault cao hơn tỷ lệ thế chấp tối thiểu do hệ thống quy định (ví dụ 150%). Điều này có nghĩa là nếu người dùng vay 100 DAI, họ cần phải khóa ít nhất tài sản thế chấp có giá trị 150 DAI.

iii. Hoàn trả/Thanh lý: Người dùng cần hoàn trả DAI đã tạo ra và một khoản phí ổn định nhất định (tính bằng MKR) để chuộc lại tài sản thế chấp của mình. Nếu người dùng không duy trì tỷ lệ thế chấp đủ, tài sản thế chấp của họ sẽ bị thanh lý.

• Delta biểu thị phần trăm thay đổi của giá sản phẩm phái sinh so với giá tài sản cơ sở. Ví dụ, nếu Delta của một hợp đồng quyền chọn là 0.5, khi giá tài sản cơ sở tăng lên 1 đô la, giá hợp đồng quyền chọn dự kiến sẽ tăng 0.5 đô la. Vị thế Delta trung tính là một chiến lược đầu tư nhằm giảm thiểu rủi ro biến động giá bằng cách nắm giữ một số lượng nhất định tài sản cơ sở và sản phẩm phái sinh. Mục tiêu là để giá trị tổng Delta của danh mục đầu tư bằng không, từ đó giữ cho giá trị vị thế không thay đổi khi giá tài sản cơ sở biến động. Ví dụ, đối với một lượng ETH giao ngay nhất định, mua hợp đồng vĩnh cửu bán khống ETH có giá trị tương đương.

Ethena thông qua việc phát hành stablecoin USDe đại diện cho giá trị vị thế trung lập Delta, đã token hóa giao dịch arbitrage "Delta trung lập" đối với ETH. Do đó, stablecoin USDe của họ có hai nguồn lợi nhuận như sau:

Lợi nhuận staking

Chênh lệch cơ sở và tỷ lệ phí vốn

Ethena đã đạt được thế chấp tương đương và lợi suất bổ sung thông qua việc phòng ngừa.

Dự án một, Bitsmiley Protocol

Tổng quan dự án

• Dự án stablecoin gốc đầu tiên trong hệ sinh thái BTC.

• Vào ngày 14 tháng 12 năm 2023, bộ phận đầu tư của một nền tảng giao dịch đã công bố đầu tư chiến lược vào giao thức stablecoin bitSmiley trên hệ sinh thái BTC, giao thức này cho phép người dùng mint stablecoin bitUSD bằng cách thế chấp BTC gốc vượt mức trên mạng BTC. Đồng thời, bitSmiley còn bao gồm các giao thức cho vay và phái sinh, nhằm cung cấp một hệ sinh thái tài chính hoàn toàn mới cho Bitcoin. Trước đó, bitSmiley đã được chọn là một trong những dự án chất lượng của BTC hackathon được tổ chức vào tháng 11 năm 2023 bởi ABCDE và bộ phận đầu tư của một nền tảng giao dịch.

• Vào ngày 28 tháng 1 năm 2024, thông báo hoàn thành vòng gọi vốn token đầu tiên, bộ phận đầu tư của một nền tảng giao dịch đã dẫn đầu cùng với ABCDE, các bên tham gia bao gồm CMS Holdings, Satoshi Lab, Foresight Ventures, LK Venture, Silvermine Capital và các cá nhân liên quan từ Delphi Digital và Particle Network. Vào ngày 2 tháng 2, công ty niêm yết tại Hồng Kông, LK Venture thuộc BlueFocus Interactive, đã thông báo trên mạng xã hội rằng họ đã tham gia vòng gọi vốn đầu tiên của bitSmiley thông qua quỹ quản lý đầu tư sinh thái mạng Bitcoin BTC NEXT. Vào ngày 4 tháng 3, bộ phận đầu tư của một nền tảng giao dịch đã phát hành tweet thông báo đầu tư chiến lược vào dự án sinh thái DeFi Bitcoin bitSmiley.

Cơ chế hoạt động

• bitSmiley là dự án stablecoin gốc Bitcoin dựa trên khung Fintegra. Nó bao gồm stablecoin được thế chấp quá mức phi tập trung bitUSD và giao thức cho vay không cần tin cậy gốc (bitLending). bitUSD dựa trên bitRC-20, là phiên bản sửa đổi của BRC-20, đồng thời tương thích với BRC-20. bitUSD đã thêm các thao tác Mint và Burn để đáp ứng nhu cầu phát hành và tiêu hủy stablecoin.

• bitSmiley đã ra mắt một giao thức DeFi mới có tên là bitRC-20 vào tháng 1. Giao thức này là đầu tiên