Phân tích dòng tiền tài sản tiền điện tử Đông Nam Á: Rủi ro và Thách thức

Với sự phổ biến của Tài sản tiền điện tử trên toàn cầu và sự gia tăng nhanh chóng số lượng người dùng ở khu vực Đông Nam Á, dòng chảy vốn trên chuỗi ở khu vực này trở nên thường xuyên và phức tạp hơn. Một phân tích sâu dựa trên mẫu 10.000 địa chỉ chuỗi khối được rút ra từ năm 2020 đến nay đã tiết lộ những rủi ro tiềm ẩn trong mô hình lưu thông Tài sản tiền điện tử. Nghiên cứu này không chỉ cho thấy rủi ro sử dụng Tài sản tiền điện tử ở Đông Nam Á mà còn khám phá những nguyên nhân đứng sau hiện tượng này từ góc độ vĩ mô và đưa ra các đề xuất liên quan.

Tình hình thị trường tài sản tiền điện tử Đông Nam Á

Trong những năm gần đây, mức độ chấp nhận và phổ biến của Tài sản tiền điện tử ở khu vực Đông Nam Á đã tăng đáng kể. Là một thị trường mới nổi, Đông Nam Á có những đặc điểm độc đáo về cấu trúc kinh tế, môi trường chính sách và hành vi người dùng:

1. Tăng trưởng người dùng nhanh chóng: Tỷ lệ dân số trẻ ở Đông Nam Á cao, cộng với sự phổ biến của Internet di động, đã khiến số lượng người dùng tài sản tiền điện tử trong khu vực này tăng nhanh chóng, ước tính đã có hàng chục triệu người dùng.

2. Nhu cầu thanh toán xuyên biên giới mạnh mẽ: Số lượng lao động xuyên biên giới ở khu vực Đông Nam Á rất lớn, tài sản tiền điện tử cung cấp phương tiện thanh toán xuyên biên giới tiện lợi cho họ, do đó được áp dụng rộng rãi.

3. Môi trường quản lý không đồng nhất: Các quốc gia Đông Nam Á có chính sách quản lý tài sản tiền điện tử khác nhau, một số quốc gia ủng hộ việc hợp pháp hóa mã hóa, nhưng phần lớn khu vực vẫn chưa hình thành khung quản lý rõ ràng, dẫn đến việc di chuyển vốn có một số rủi ro tuân thủ.

Phân tích mẫu và phát hiện chính

1. Tình hình lưu thông tự do của vốn

Trong 10.000 địa chỉ blockchain được phân tích, khoảng 45,23% số tiền lưu thông tự do trên chuỗi công cộng thông qua ví phi tập trung, thể hiện tính thanh khoản cao và đặc điểm phi tập trung. Tổng số tiền lưu thông tự do lên tới 14,84 triệu đô la Mỹ, cho thấy phương thức giao dịch phi tập trung đã trở thành xu hướng chính trong số người dùng ở Đông Nam Á.

2. Mối liên hệ với ngành công nghiệp đen xám

Hơn 110 triệu đô la Mỹ đã trực tiếp chảy vào các địa chỉ liên quan đến ngành công nghiệp đen và xám, chiếm tỷ lệ hơn 12%. Sau khi theo dõi hướng chảy của vốn tại các địa chỉ còn lại, phát hiện rằng thông qua giao dịch thứ hai hoặc nhiều giao dịch, một số địa chỉ cũng đã có mối liên hệ gián tiếp với ngành công nghiệp đen và xám, làm cho tỷ lệ địa chỉ có rủi ro liên kết với ngành công nghiệp đen và xám tăng lên 16.82%. Điều này có nghĩa là, trong hàng triệu người dùng tài sản tiền điện tử ở Đông Nam Á, có thể có hàng triệu người dùng có rủi ro giao dịch tài chính liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp với ngành công nghiệp đen và xám.

Phân tích dòng tiền và rủi ro của ngành công nghiệp đen và xám

1. Phân loại địa chỉ của ngành công nghiệp đen và xám

Phân loại các địa chỉ liên quan chặt chẽ đến ngành công nghiệp đen và xám thành 3 loại lớn và 44 loại nhỏ thông qua nhãn rủi ro, các loại rủi ro cao liên quan chủ yếu bao gồm:

• Dịch vụ trộn coin: chủ yếu được sử dụng để ẩn danh dòng tiền
• Tiền tệ ngầm: Dùng để điều phối và rửa tiền cho các quỹ bất hợp pháp xuyên biên giới
• Nền tảng lừa đảo: liên quan đến đầu tư giả, trò lừa đảo Ponzi, giết cá nước ngoài, giết heo.

Trong số các loại địa chỉ rủi ro cao này, có liên quan đến hơn 240 thực thể cụ thể trong ngành công nghiệp đen và xám.

2. Hiện tượng dòng tiền rủi ro cao

Nghiên cứu cho thấy, một số loại dòng tiền cụ thể đặc biệt nổi bật:

• Có hơn 10 triệu USD vốn trực tiếp chảy vào các địa chỉ liên quan đến ngân hàng ngầm, và tần suất giao dịch tích lũy đạt hàng nghìn lần.
• Khoảng 11 triệu đô la Mỹ đã rõ ràng chảy vào các nền tảng đánh bạc trực tuyến.
• Hơn 22 triệu đô la tiền đã được chuyển vào nền tảng lừa đảo.

Dòng tiền như vậy tiết lộ sự phức tạp và tính ẩn danh của hoạt động công nghiệp đen và xám, đặc biệt trong bối cảnh tính ẩn danh và đặc tính xuyên biên giới của tài sản tiền điện tử, những kẻ phạm tội có thể thường xuyên thực hiện các hoạt động chuyển tiền bất hợp pháp và rửa tiền.

Tình hình dòng tiền vào của các nền tảng bị trừng phạt

1. Tỷ lệ dòng tiền vào của nền tảng bị trừng phạt

Khoảng 53.49% số tiền liên quan trực tiếp đến ngành công nghiệp đen và xám đã chảy vào các nền tảng bị trừng phạt, số lần giao dịch liên quan thậm chí gấp đôi so với số tiền chảy vào các ngân hàng ngầm, tổng giá trị vượt quá 55 triệu USD, cho thấy các nền tảng bị trừng phạt vẫn là điểm tiếp nhận chính của các khoản tiền rủi ro cao.

2. Phân tích trường hợp: Một công cụ trộn coin

Là một công cụ trộn coin phổ biến, một nền tảng đã nhận được hơn 54 triệu USD trong nghiên cứu này, chiếm 97,84% tổng số dòng tiền vào của tất cả các nền tảng bị trừng phạt. Tuy nhiên, kể từ khi Bộ Tài chính Hoa Kỳ đưa nền tảng này vào danh sách các thực thể bị trừng phạt vào tháng 8 năm 2022, khối lượng giao dịch của nó đã giảm rõ rệt, cho thấy sự ảnh hưởng hiệu quả của các biện pháp trừng phạt đối với dòng tiền của nó.

Phân tích rủi ro vĩ mô và thảo luận về nguyên nhân

1. Tính ẩn danh và tính thanh khoản cao của Tài sản tiền điện tử: Tính ẩn danh của Tài sản tiền điện tử khiến cho việc theo dõi dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi trở nên khó khăn. Ngay cả khi có phương tiện kỹ thuật để đánh dấu địa chỉ rủi ro, dòng tiền vẫn có thể được che giấu thông qua các phương pháp như trộn coin, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động rửa tiền.

2. Thiếu hụt hệ thống quản lý ở khu vực Đông Nam Á: Các biện pháp quản lý tiền điện tử của các quốc gia Đông Nam Á vẫn chưa hoàn thiện, dẫn đến nguy cơ tăng cao trong việc chuyển tiền xuyên biên giới. Một số khu vực vẫn giữ thái độ chờ đợi đối với tiền điện tử, chưa áp dụng các biện pháp quản lý tích cực, tạo điều kiện cho dòng tiền của ngành công nghiệp đen và xám.

3. Môi trường kinh tế xã hội: Một số quốc gia ở Đông Nam Á có mức độ phát triển kinh tế thấp, chênh lệch giàu nghèo lớn, dẫn đến nhiều kẻ lừa đảo, cờ bạc trực tuyến chọn nơi đây làm căn cứ, chủ yếu thu hút người nước ngoài tham gia.

4. Khó khăn trong việc quản lý kỹ thuật: Các sàn giao dịch tiền điện tử, nhà cung cấp dịch vụ ví và nền tảng phi tập trung thường gặp khó khăn trong việc giám sát và điều tra hiệu quả các rủi ro phía sau giao dịch do những hạn chế về công nghệ và kiến trúc. Nền tảng phi tập trung đặc biệt thiếu sự kiểm soát trực tiếp đối với dữ liệu giao dịch, không thể kịp thời nhận diện hành vi xấu hoặc các rủi ro như rửa tiền. Mặc dù một số nền tảng tập trung cố gắng tăng cường giám sát thông qua các biện pháp KYC và AML, nhưng giao dịch chéo chuỗi và công nghệ ẩn danh vẫn làm cho việc theo dõi dòng tiền trở nên phức tạp, gia tăng rủi ro về an ninh.

Kết luận và đề xuất

Phân tích dòng tiền trên chuỗi tại khu vực Đông Nam Á cho thấy có nguy cơ an toàn cao trong việc sử dụng tài sản tiền điện tử tại khu vực này. Để giảm thiểu hiệu quả rủi ro dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi, đề xuất thực hiện các biện pháp sau:

1. Tăng cường cơ chế giám sát: Các chính phủ nên xây dựng và thực hiện các chính sách giám sát tài sản tiền điện tử hoàn chỉnh, thông qua hợp tác xuyên quốc gia để chống lại các hoạt động tài chính bất hợp pháp trên chuỗi, và đưa ra khung giám sát tiền điện tử rõ ràng phù hợp với từng tình hình quốc gia.

2. Nâng cao khả năng nhận diện rủi ro của người dùng: Tăng cường giáo dục phòng chống lừa đảo cho người dùng thông thường, giúp họ hiểu rõ rủi ro trên chuỗi, tăng cường khả năng nhận diện và ý thức phòng ngừa đối với nguồn tài chính từ các ngành công nghiệp đen và xám.

3. Thúc đẩy đổi mới công nghệ: Tích cực nghiên cứu và ứng dụng công nghệ theo dõi trên chuỗi và chống rửa tiền, thông qua phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và các phương pháp công nghệ khác để nhận diện và xử lý một cách chính xác các dòng tiền có rủi ro cao.

4. Xây dựng cơ chế hợp tác đa bên: Khuyến khích các sàn giao dịch tài sản tiền điện tử, nhà cung cấp dịch vụ ví và các tổ chức liên quan tại khu vực Đông Nam Á cùng hợp tác, tăng cường chia sẻ thông tin và phòng ngừa rủi ro, nâng cao hệ số an toàn trên chuỗi.

Đông Nam Á, là một trong những khu vực có tiềm năng phát triển tài sản tiền điện tử lớn nhất, trong tương lai vẫn phải đối mặt với thách thức về rủi ro dòng tiền. Thông qua việc tăng cường quản lý, nâng cao nhận thức về an toàn cho người dùng, thúc đẩy đổi mới công nghệ, chúng ta hy vọng có thể dần dần giảm thiểu dòng tiền bất hợp pháp trên chuỗi, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế số Đông Nam Á.